Flexwonen
BLOC werkt aan de stad van de toekomst en dat wordt alleen maar interessanter in deze turbulente tijd. Het onderwerp flexwonen wordt vaak als een slimme, integrale oplossing gebracht. Wij doken hierin. Wat zijn de kansen en hoe benutten we die?
Graag bieden wij – op basis van research én onze ervaring – context op maatschappelijke vraagstukken en lichten we onze visie toe. In deze serie van drie artikelen gaan we in op het fenomeen flexwonen. Een mogelijke oplossing voor de woningschaarste in Nederland. In dit eerste artikel lichten we aantal succesvolle casussen uit.
De opkomst van flexwonen
De druk op de Nederlandse woningmarkt is groot. Niet alleen is er een absoluut tekort aan woningen, de vraag is ook steeds gedifferentieerder in grootte, kwaliteit en steeds vaker ook in tijd. De klassieke eengezinswoning past steeds minder bij de veranderende samenstelling van huishoudens. Bovendien is de Nederlandse woningmarkt ingericht voor mensen die tijd hebben om te wachten op een woning, en niet voor zogenaamde ‘spoedzoekers’. Denk aan de 2e lijns opvang van (Oekraïense) vluchtelingen, studenten, statushouders, seizoenarbeiders en mensen die recent gescheiden zijn.
Dit verklaart de opkomst van flexwonen: tijdelijke woonoplossingen voor een tijdelijke vraag, waarbij de tijdelijkheid kan variëren van enkele maanden tot tientallen jaren. “Flexwonen is een breed onderwerp dat gaat over verplaatsbare woningen, tijdelijke transformatie van kantoren naar woningen, tijdelijke huurcontracten en gemengde wooncomplexen” (Expertisecentrum Flexwonen en Platform31, 2019).
Flexwonen wordt in de praktijk steeds vaker haalbaar door een sterke verbetering in kwaliteit en differentiatie van het aanbod door onder andere modulair bouwen. Bovendien staat het sinds kort ook hoog op de politieke agenda. In de Nationale Woon- en Bouwagenda heeft minister Hugo de Jonge de ambitie opgenomen om 15.000 flexwoningen per jaar te realiseren. Recent kondigde hij de aankoop van 2000 flexwoningen aan. In dit artikel gaan we in op een aantal succesvolle casussen van flexwonen. Zijn deze voorbeelden een voorbode van flexwonen op grote schaal?
Drie succesvolle voorbeelden
Flexwonen vindt plaats in verschillende gebouwen: van modulaire woningen tot omgebouwde kantoorpanden. En ook de doelgroepen van flexwonen lopen uiteen. Zo zijn sommige woningen speciaal voor mensen die al een tijdje geen dak boven hun hoofd hebben, sommige voor mensen die per direct een woning nodig hebben (bijvoorbeeld door een veranderde thuissituatie) en andere weer voor studenten of starters. Wie de doelgroep ook is, allen hebben gemeen dat ze snel een woning nodig hebben voor korte, middellange of langere tijd. Hieronder drie casussen van flexwonen voor verschillende doelgroepen.
Welkom – Veenendaal
Flexwooncomplex ‘Welkom’ in Veenendaal bestaat uit 81 appartementen voor veelal één persoon, maar soms ook twee personen. Dit complex heeft een duidelijke doelgroep: kwetsbare spoedzoekers. Het idee van de woningen is dat mensen die door wat voor reden dan ook in een situatie zijn gekomen waarbij zij plots geen huis meer hebben, niet aan hun lot worden overgelaten.
Sinds 2017 is het pand waar Welkom in gevestigd is beschikbaar voor flexwonen. Voorheen was het een kantoorgebouw. De bewoners mogen voor een periode van twee jaar in een van de studio’s of appartementen wonen. Gedurende deze tijd worden ze geholpen om na die periode weer volledig klaar en voorbereid te zijn voor de reguliere arbeidsmarkt.
Welkom heeft als flexwoonorganisatie een duidelijk doel: het helpen van spoedzoekers die door wat voor reden dan ook plots zonder huis zitten. Hen onderdak bieden en handvatten geven waardoor ze op eigen benen weer terug te keren naar de maatschappij is de focus. Deze doelgroep wordt over het algemeen snel geassocieerd met concepten als flexwonen. Alhoewel dit zeker een belangrijke doelgroep is waar het concept efficiënt voor gebruikt kan worden, is het ook goed om te zien dat flexwonen veel breder ingezet kan worden, zoals je in de volgende twee casussen kan lezen.
De Ravel – Utrecht
Jongeren zijn een flexibele doelgroep die goed passen bij het dynamische karakter van flexwonen. Er is op dit moment een enorm tekort aan studenten- en starterswoningen. Het is daarom niet gek dat verscheidene flexwooninstanties zich speciaal focussen op deze doelgroep.
De Ravel in Utrecht is een instantie die flexibel wonen voor jongeren als uitgangspunt heeft. Het oude kantoorpand bestaat uit 180 ruimtes. Deze bestaan uit woonvertrekken, gedeelde huiskamers, werkplekken, activiteitenruimtes en meer. Omdat jongeren veel verandering ondergaan (ze studeren, hebben bijbaantjes en zitten in de fase voor hun ‘werkende leven’) is deze doelgroep bij uitstek geschikt om tijdelijk leegstaande panden op te vullen. De meeste jongeren zijn immers op zoek naar een woning voor relatief korte duur. Conclusie: flexwonen voor studenten en starters is een erg goede match.
Wonen bij LILY – Lelystad
Wonen bij LILY is een woonproject in Lelystad. Het bestaat uit 147 zogenaamde ‘midstay-appartementen’ (woningen bedoeld zijn als tussenwoning, niet permanent) die bestemd zijn voor een diverse doelgroep. Het project staat er voor tenminste vijftien jaar en bestaat uit verplaatsbare woningen. In tegenstelling tot de twee eerdergenoemde casussen wordt er bij dit project dus gebruik gemaakt van ‘modulair bouwen’ (een bouwtechniek waarbij grote delen van een gebouw in meervoud in een fabriek worden gemaakt, en die daardoor makkelijk uit elkaar te halen en te verplaatsen zijn). Hierdoor kan er binnen korte tijd een geheel nieuw wooncomplex neergezet worden, en eventueel later worden aangepast, verplaatst of uitgebreid.
Deze casus richt zich met name op doelgroepen die over het algemeen minder makkelijk een woonruimte kunnen vinden, maar wel met spoed een dak boven hun hoofd nodig hebben. Dit leidt tot een diverse groep bewoners. Zodra iemand een woning in het complex heeft bemachtigd, mag deze hier voor onbepaalde tijd blijven. Wat verder opvalt aan dit flexwoonproject, is dat er ook woningen voor grotere huishoudens tussen zitten. Zo kunnen kleine gezinnen die voldoen aan de eisen van het project zich ook vestigen in de driekamerappartementen. Daarmee toont deze casus de diversiteit van flexwonen aan.
Waarom gebeurt flexwonen nog niet op grote schaal?
Deze drie voorbeelden laten zien dat flexwonen mogelijk is en dat het werkt. Én dat het ook nog eens voor verschillende doelgroepen een uitkomst biedt: spoedzoekers, studenten, starters en zelfs gezinnen. Toch komt flexwonen nog niet helemaal van de grond en gebeurt het vaak op kleinere schaal. Dit heeft te maken met praktische belemmeringen, financiële obstakels en het imago van flexwonen (Gebiedsontwikkeling.nu, 2022). Tegenover deze uitdagingen staan echter een hele hoop voordelen en mogelijkheden van flexwonen. In het volgende artikel gaan we daarom in op al deze kansen en uitdagingen.
Wat zie jij als de grootste kans en bedreiging van deze trend? Laat het ons weten!
Bronnen
https://123flexwonen.nl/praktijkvoorbeelden/welkom-in-veenendaal/
https://vng.nl/sites/default/files/2019-11/p31_factshflexw-samen_def2.pdf
https://www.sociuswonen.nl/locaties/de-ravel/
https://www.nieuws030.nl/nieuws/jongeren-klussen-voor-eigen-kamer-in-de-ravel/
https://www.wonenbijlily.nl/het-project/
https://jansnel.com/modulair-bouwen/
https://flevopost.nl/regio/147-woningen-voor-spoedzoekers-opgeleverd-in-Wonen-bij-LILY-27325138.html
Interesse? Contacteer Fred!
Fred Witte
- fred@bloc.nl
- +31 6 16 21 67 79